Sretilje- autor Ranko Radović

Sonetni venci

„Suncokret, da kud bih glavom?

Slavljen bih bio od cvjetova-

Zgaziš li me kad mineš travom.“

Ovo je odlomak nekrologa koji je za Književne novine napisao njegov rođak i urednik Dragan Lakićević.

PESNIČKE RAZDALjINE
Ranko R. Radović (1952–2023)
Prvih izdanja njegovih ranih knjiga nema u bibliotekama. Izlazile su od 1984. deceniju i po pre Hristaništa (2002). Naslovi tih knjiga govore i o pesniku i o statusu njegovih zbirki, štampanih uglavnom kod privremenih izdavača, domova za kulturu, ili štamparija u Nikšiću, Bijelom Polju i Prijepolju: Miris Tuge, U Njedrima Srca, Ponoć Stvari, Stih i Strah, Vučica, Knjiga Koju sam Prepisao, Samousluga za Pse. I velika slova imenica u naslovima tih knjiga govore o osobenosti ranog pesnika Ranka R. Radovića.

Ranko R. Radović rođen je u Brezi kod Bijelog Polja. Tu se školovao i zaposlio kao novinar u fabričkom listu Vunarskog kombinata. Bio je i urednik zbornika Kluba pisaca „Tekstilac“ – Sekcija pisaca radnika Crne gore, 1986, štamparija Mileševo u Prijepolju. (Podseća na starinske pesničke životopise.)

Početkom devedesetih odlazi u Kanadu, gde živi sa porodicom – porodičnim životom, a sa tamošnjim našim pesnicima, uz srpsku crkvu – pesničkim životom. Može se slobodno reći da je njegovo prisustvo u književnom životu Srba u Kanadi, pre svega u Torontu i bližim gradovima, unelo posebnu dinamiku. Tome je doprinela velika naklonost ondašnjeg episkopa kanadskog, velikog graditelja crkava, g. Georgija (Đokića) oko čijeg se manastira Milton okupljala srpska zajednica, pogotovo kulturna.

Zbirka Hristanište, o pedesetoj godišnjici pesnikovog rođenja, izašla je u izdanju Srpske književne zadruge i predstavlja prekretnicu u tematskom i vrednosnom sistemu Ranka Radovića. Religiozne, ljubavne i satirične teme dominirale su ovom zbirkom, kao i dobrim delom knjige Vajanje svjetlosti (2003). Pogovor Hristaništu piše Dragomir Brajković, a Vajanju svjetlosti autor ovog nekrologa.

U to vreme, u prve dve decenije ovog veka, Radović uspeva da naporedo živi i deluje na tri strane: Toronto, Crna Gora (Bar i Bijelo Polje) i Beograd. Uoči političkog inženjeringa zvanog Referendum o otcepljenju Crne Gore od Srbije, o svom trošku je došao u Bijelo Polje da glasa za opstanak zajedničke države. Bio je to moralni i patriotski čin, jednako.

Posle zbirki Hristanište i Vajanje svjetlosti, u kojima ima nekoliko Rankovih najboljih pesama, naš pesnik se okreće pesničkim projektima – sonetu i sonetnom vencu, sa istraživanjem leksičke građe i mita u dubinama narodnog života i jezičkih korena. Tako su nastale njegove najvažnije knjige: Nježje (s pogovorom Duška Babića, 2007), Strahor (2011), Evinost (2011), Sretilje (2020), Rv (2022), Vijenci sunca (2022). Naporedo sa izdavanjem novih zbirki i novih izdanja ranijih knjiga, Radović radi na organizaciji prevođenja svojih knjiga na strane jezike – ruski, engleski, španski, makedonski i dr. Dobio je niz pesničkih priznanja – međunarodnih nagrada, povelja i medalja, najviše u Rusiji.

Ljubavni i religiozni motivi u glavnim poetskim ostvarenjima Ranka Radovića spojili su se u metafizičke „simvole i signale“, s tajnama, značenjima i korenima u jezičkoj građi, jezičkom registru bilja, specifičnoj muzici i retorici pesnika. Rankovi soneti težili su muzičkom i metričkom savršenstvu. Sve to dolazilo je do izražaja u njegovim recitatorskim interpretacijama, iz kojih se videlo da iza snage reči, rima i cezura zrači dublji i složeniji smisao.

Rankovi soneti, u stihovima od devet slogova, ispunjeni su zgusnutom leksičkom i muzičkom materijom, ponekad neprohodni od hermetičnog zatamnjenja sa asocijacijama na drevnost i složenost prirode, vere i poezije. Asonance i aliteracije usložavale su zvučnost reči i rima, a razuđenom rečniku bilo je često potrebno tumačenje manje poznatih, mahom arhaičnih reči, na kraju knjige. Prevođen i nagrađivan, recepciju gotovo da nije imao: najozbiljniji tekst sa tumačenjem njegovih pesničkih ostvarenja dao je Duško Babić u pogovoru izabranih soneta pod naslovom Soneti sunca, izdanje Srpske književne zadruge (2022).

Verujući u sebe i opštu književnu pravdu, pisao je i štampao. Pomagao drugima, bio nesebičan pesnik i drug i veliki domaćin. Poslednjih godinu dana pisao je „djelo“ o kojem nije govorio, a od kojeg je najviše očekivao. Ono je sada u zaostavštini, posle iznenadnog moždanog udara 30. jula, u Bijelom Polju, na tradicionalnom skupu Radovića iz Donje Morače, potomaka starih junaka: kneza Raška i Mine vojvode. Među najuglednijim potomcima tih junaka, u svetu vere i kulture bili su Mitropolit Amfilohije, Momir Vojvodić i Ranko Radović.

Tek objavljenu pesničku knjigu Rv doneo mi je u Srpsku književnu zadrugu, s molbom da jednom, bilo kad, kad budem imao vremena, nešto o njoj napišem. Počeo sam, ne čekajući slobodnije dane koji sve neizvesnije dolaze, ali Ranko nije dočekao da taj tekst vidi.

Dragan Lakićević

Broj strana:159

Pismo:Ćirilica

Povez: Tvrdi

Godina izdanja:2021

ISBN:9788671578769